kolonoskopia

Kolonoskopia

Kolonoskopia jest to badanie, które umożliwia obejrzenie śluzówki jelita grubego oraz dystalnego odcinka jelita krętego (tzw. ileum terminale).

Badanie to wykonywane przy użyciu giętkiego instrumentu o średnicy około 13mm wprowadzanego przez odbyt do jelita grubego.

Umożliwia ocenę jelita grubego i w uzasadnionych przypadkach końcowego odcinka jelita krętego. W przypadku podejrzenia niektórych chorób (np. mikroskopowe zapalenie jelita, choroba zapalna jelita) lub stwierdzenia innych patologii (polipy, zmiany rozrostowe) w trakcie badania pobierane są wycinki do badania histopatologicznego. W trakcie badania mogą być usuwane również polipy jelita grubego.

Wskazana do badania kolonoskopowego

Kolonoskopię wykonuje się w następujących przypadkach:

jako badanie profilaktyczne raka jelita grubego (badanie to zalecane jest u każdej osoby po 50 roku życia (lub 40 roku życia w przypadku wystąpienia u krewnych raka jelita grubego),
u pacjentów, którzy mieli wcześniej usuwane polipy jelita grubego (nadzór endoskopowy po polipektomii polipów jelita grubego),
przed lub po niektórych zabiegach chirurgicznych,
diagnostyki zaburzeń oddawania stolca lub krwawienia z odbytu, dolegliwości bólowych brzucha,
do diagnozowania zmian w śluzówce jelita powodowanych przez choroby zapalne jelita grubego.

W przypadku niektórych objawów lub stanów zdrowia należy skonsultować przed kolonoskopią z lekarzem wykonującym badanie aby odpowiednio zaplanować wykonanie badania. Należy do nich zaliczyć:

nasilenie objawów choroby niedokrwiennej serca,
źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze,
tętniak aorty,
duszność w spoczynku,
skłonność do krwawień (skaza krwotoczna),
ciąża,
krwawienie miesiączkowe występujące w dniu badania,
uczulenie na leki,
jaskra,
choroby psychiczne,
wszelkie dolegliwości w czasie poprzedniego badania,
osoby chore na cukrzycę powinny zgłosić ten fakt podczas zapisu na badanie, ponieważ w ich przypadku badanie powinno odbyć się w godzinach porannych. Powinny również skonsultować schemat przygotowania z lekarzem wykonującym badanie.

Kiedy istnieją przeciwskazania do badania kolonoskopowego:

Przeciwskazania do badania kolonoskopowego mamy w następujących sytuacjach:

gdy nie ma możliwości współpracy ze strony pacjenta,
gdy zagrożenie zdrowia lub życia pacjenta jest wyższe niż potencjalna korzyść z badania,
w przypadku objawów ostrego zapalenia otrzewnej, niedrożności przewodu pokarmowego,
w przypadku chorego z ostrą lub ciężką przewlekłą niewydolnością krążenia, ostrym zespołem wieńcowym i świeżym zawałem serca, ostrą lub ciężką przewlekłą niewydolnością oddechową, poza sytuacjami w których badanie może mieć znaczenie w ratowaniu życia chorego (zabiegi terapeutyczne),

Przygotowanie do badania kolonoskopowego

Czynnikiem niezbędnym do wykonania badania kolonoskopowego jest właściwe przygotowanie jelita do badania. Warto zaznaczyć, że złe przygotowanie może skutkować:

ryzykiem przeoczenia zmian w jelicie,
wydłużeniem czasu trwania badania,
koniecznością powtórzenia badania,
zwiększeniem ryzyka zwiększenia powikłań.

Aby uzyskać dobre przygotowanie do badania kolonoskopowego stosuje się specjalne preparaty wywołujące biegunkę, np. CitraFleet, Eziclen, Fortrans, Moviprep (preparaty wydawane na receptę).

Informację o sposobie modyfikacji diety, zażywanych leków i samym zażywaniu preparatu przygotowującego jelito do badania

należy uzyskać u lekarza kierującego na badanie lub u lekarza, który będzie wykonywał badanie.

Przebieg badania

Zwykle badanie jest dobrze tolerowane przez pacjentów. W trakcie badania można odczuwać parcie, wzdęcia, kolkę. Wystąpienie bólu należy zgłaszać od razu dla wykonującego badanie.

Podczas wprowadzania i wyjmowania instrumentu śluzówka jelita jest dokładnie oglądana przez lekarza. Badanie trwa 15 do 30 minut. W rzadkich przypadkach (złe przygotowanie, zła tolerancja badania przez chorego, odmienności anatomiczne) lekarz nie może uwidocznić całego jelita i zleca wówczas badania dodatkowe lub powtórzenie badania w znieczuleniu ogólnym (w przypadku złej tolerancji badania).

Po badaniu

Po badaniu mogą być odczuwane wzdęcia i skurcze jelit – jest to spowodowane przez powietrze wprowadzone do jelita podczas badania.

Jeśli pojawi się dyskomfort - wzdęcia, kurczowe bóle brzucha warto zastosować Espumisan (3x2tabl.) lub No-Spa (3x1tabl.).

Po zakończeniu badania zalecany jest powrót do codziennej diety. W przypadku, gdy badanie wykonywane jest w znieczuleniu ogólnym dietę lekkostrawną można jeść dopiero od momentu wskazanego przez anestezjologa.

Postępowanie po badaniu w znieczuleniu ogólnym / analgosedacji

Chorzy po badaniu wykonywanym w znieczuleniu ogólnym pozostają na obserwację w pracowni endoskopowej przez około 1-2 godziny.

W ciągu dobry od badania bezwzględnie jest prowadzenie pojazdów.

Zalecane jest aby chory opuścił pracownię diagnostyczną z osobą towarzyszącą.

W przypadku pobierania wyniku badania histopatologicznego wynik będzie do odebrania w rejestracji za około 2-3 tygodnie - należy go skonsultować z lekarzem kierującym na badanie.

Możliwe powikłaniaKolonoskopia i biopsja jelita są badaniami bezpiecznymi w rękach doświadczonego endoskopisty. Komplikacje są rzadkie, jednakże mogą wystąpić. Należą do nich między innymi krwawienie z miejsca biopsji lub polipektomii oraz perforacja jelita. Perforacja jelita najczęściej wymaga operacyjnego zaopatrzenia miejsca uszkodzenia jelita. Transfuzje krwi po badaniu kolonoskopowym należą do rzadkości. W przypadku badań w znieczuleniu ogólnym bardzo rzadko występują objawy uboczne po podaniu leków uspokajających. Również w miejscu wkłucia do żyły może powstać bolesne zgrubienie. Do złagodzenia dolegliwości stosuje się ciepły, wilgotny okład na miejsce wkłucia.

W przypadku, gdy po badaniu wystąpi jeden z wymienionych objawów - ból brzucha, gorączka, dreszcze, zatrzymanie gazów i stolca, intensywne krwawienie z odbytu - należy skontaktować się niezwłocznie z lekarzem wykonującym badanie lub zgłosić się do najbliższego SOR-u.

Podkrwawiania (plamienia) z okolicy odbytu mogą trwać do kilku dni po badaniu.

dr n. med. Norbert Sławeta